Nhận lương hưu

Ông Nguyễn Văn Đồng đã đủ tuổi nghỉ hưu trí hưởng chế độ nhưng chưa đủ năm đóng bảo hiểm xã hội (BHXH). Ông Đồng phân vân “đóng tiếp để hưởng chế độ hưu trí hay nhận một lần về gửi tiết kiệm”. Cách đây 16 năm, lúc đó ông Đồng là một công chức có 15 năm đóng BHXH, vì lý do chữa bệnh nên nghỉ việc nên nhận BHXH một lần. Thế rồi, số tiền hơn hai trăm triệu đồng đã chi tiêu hết lúc nào không hay. Lần này ông quyết định tiếp tục đóng theo hình thức BHXH tự nguyện cho đủ năm để được hưởng lương hưu. Sự lựa chọn này ông Đồng cho là đúng vì có lợi lúc tuổi già…

Quá trình tham gia BHXH của người lao động (NLĐ) là khoản tích lũy quý giá khi còn trẻ để về già có lương hưu và thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí; chưa kể, lương hưu luôn được Nhà nước quan tâm, điều chỉnh phù hợp để đảm bảo cuộc sống cho người nghỉ hưu. Hiện nay, BHXH tỉnh Bình Thuận đang quản lý chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng cho 17.799 người, tăng 817 người (tăng 4,8%) so với cùng kỳ năm 2022, với tổng số tiền hơn 106.065 triệu đồng. Trong đó, có nhiều trường hợp được hưởng mức lương hưu cao do trong quá trình tham gia BHXH có mức tiền lương và thu nhập làm căn cứ đóng BHXH cao.

Lương hưu được coi là nguồn thu nhập ổn định nhất giúp NLĐ yên tâm dưỡng già, đảm bảo tốt hơn cuộc sống độc lập mà không phải phụ thuộc vào con cháu. Ngoài lương hưu hàng tháng, NLĐ còn được cấp thẻ BHYT miễn phí trong suốt thời gian nghỉ hưu để được hưởng các quyền lợi KCB và chăm sóc sức khỏe do quỹ BHYT chi trả với mức hưởng 95%. Trên tực tế, hàng năm cơ quan BHXH đã chi trả chi phí KCB BHYT hàng trăm triệu đồng, thậm chí hàng tỉ đồng cho những người hưởng lương hưu bị mắc bệnh nan y, hiểm nghèo… Vì thế mà các gia đình được chia sẻ phần lớn nguồn kinh phí KCB từ quỹ BHYT.

Mặt khác, khi người hưởng lương hưu không may qua đời thì thân nhân của họ được hưởng chế độ tử tuất. Hơn nữa, mức hưởng lương hưu không phải cố định mà định kỳ được điều chỉnh tăng theo chỉ số giá tiêu dùng để đảm bảo cuộc sống của người nghỉ hưu (từ năm 2016 đến năm 2022, Chính phủ đã 5 lần điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH). Đầu tháng 7/2023 tới lương hưu sẽ tiếp tục được điều chỉnh tăng.

Bên cạnh đó, hệ thống chính sách pháp luật BHXH, BHYT cũng ngày càng được hoàn thiện phù hợp với phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Dự thảo Luật BHXH sửa đổi đề xuất chế độ hưu trí theo hướng giảm số năm đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống 15 năm nhằm tạo điều kiện cho NLĐ tham gia muộn, có thời gian tham gia BHXH ngắn; bổ sung chế độ trợ cấp thai sản nhằm tăng tính hấp dẫn, thu hút, tạo điều kiện để người dân tham gia BHXH tự nguyện.

Tuy nhiên, thời gian gần đây, tình trạng NLĐ đề nghị nhận BHXH một lần gia tăng. Điều này cũng đồng nghĩa với việc số lao động khi về già không có lương hưu đang tăng lên, ảnh hưởng đến mục tiêu an sinh xã hội cho NLĐ. Theo lãnh đạo BHXH tỉnh Bình Thuận cho biết, trong những tháng đầu năm 2023 ngành BHXH đã xét duyệt giải quyết cho hơn 4.006 người hưởng chế độ BHXH một lần, tăng 28,2% so với cùng kỳ năm 2022. Việc nhận BHXH một lần có thể giải quyết được một số khó khăn trước mắt, nhưng đồng nghĩa với việc NLĐ đang đánh mất cơ hội hưởng an sinh xã hội khi đến tuổi già - Đây là tuổi dễ bị tổn thương nhất, sức khỏe suy yếu.

Mặt khác, NLĐ không còn trong hệ thống BHXH được Nhà nước bảo hộ về an sinh xã hội. Mất cơ hội tham gia BHYT 05 năm liên tục để được hưởng quyền lợi với các dịch vụ y tế kỹ thuật cao và thuốc đắt tiền. Phải tự chi trả chi phí khám, chữa bệnh nếu không may bị ốm đau, tai nạn trong thời gian chờ hưởng BHXH một lần (12 tháng) và mất cơ hội được hưởng lương hưu khi hết tuổi lao động. Điều thấy rõ là việc NLĐ được hưởng chế độ hưu trí sẽ có nhiều quyền lợi hơn lựa chọn nhận BHXH một lần. Chế độ hưu trí chính là “điểm tựa” an sinh vững chắc cho NLĐ khi về già./.