Giải quyết khó khăn hiện tại 

Anh Trần Văn Hải (cư trú tại thành phố Phan Thiết) chia sẻ: “Do dịch COVID-19, tôi phải nghỉ việc. Hiện nay, tôi đang làm việc thời vụ thu nhập khá bấp bênh không đủ chi phí sinh hoạt cho gia đình. Mặc dù 17 năm đóng BHXH bắt buộc và nhân viên BHXH giải thích đóng nối tiếp hoặc bảo lưu, nhưng tôi không thể chờ nhận lương hưu. Vì thế, tôi quyết định rút bảo hiểm 01 lần để lo chuyện hiện tại cho gia đình”.

Tương tự, chị Trần Thị Thanh Hoa và chồng (cư trú tại phường Phú Tài) đều làm việc trong ngành du lịch. Công ty cắt giảm thời gian làm việc cũng như việc chi trả lương, kinh tế hai vợ chồng anh chị gặp khó khăn. Chồng chị phải nghỉ việc để bươn chải bên ngoài. Chị Hoa nói: “Thu nhập hàng tháng bấp bênh, chồng chị không thể đóng nối tiếp hoặc bảo lưu BHXH thêm, nên phải nhận 01 lần. Với 10 năm đóng BHXH, khoảng tiền này trang trải việc khác trước mắt”.

Theo BHXH tỉnh, số người lao động đến BHXH tỉnh làm thủ tục nhận BHXH 01 lần tăng mạnh từ đầu tháng 4/2021 đến nay. Nguyên nhân là do ảnh hưởng dịch COVID-19, người lao động bị mất việc làm, hiện không có nguồn thu nhập ổn định nên chờ đúng 01 năm sau để làm thủ tục nhận BHXH 01 lần. Xu hướng gia tăng nhận BHXH 01 lần đồng nghĩa người lao động rời khỏi chính sách an sinh xã hội. 

BHXH tỉnh cho biết thêm, nhiều trường hợp người lao động đóng BHXH trong thời gian dài nhưng vẫn nhận 01 lần, tư tưởng của người dân muốn nhận tiền BHXH 01 lần, không muốn tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện, mặc dù đã được thuyết phục, vận động.

Người lao động nhận BHXH 01 lần có thể giải quyết nhu cầu kinh tế trước mắt, nhưng sẽ bị thiệt thòi khi hết tuổi lao động. Nghĩa là mọi quyền lợi cơ bản sau này không còn. Trong trường hợp khi có điều kiện tham gia lại BHXH, người lao động sẽ không được cộng nối thời gian đóng BHXH, thời gian đóng BHXH chưa đủ trong khi hết tuổi lao động; hoặc có mức hưởng thấp do thời gian đóng ngắn; khó khăn và phụ thuộc là điều cần phải tính đến.

Nhiều thiệt thòi cho người lao động

Mức đóng BHXH vào quỹ hưu trí, tử tuất là 22% mức tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH của người lao động. Trong đó, người lao động đóng 8% và người sử dụng lao động đóng 14%. Tổng mức đóng vào quỹ BHXH hằng năm bằng 2,64 tháng lương. Sau 01 năm không làm việc, không tham gia BHXH, người lao động có thể hưởng BHXH 10 lần với mức hưởng bằng 1,5 tháng lương cho mỗi năm tham gia BHXH trước năm 2014 và 02 tháng lương cho mỗi năm tham gia từ năm 2014 trở đi. 

Với việc nhận BHXH 01 lần, người lao động sẽ mất đi khoảng 1,14 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH trước năm 2014 và khoảng 0,64 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH sau năm 2014. Thêm vào đó, nhận bảo hiểm 01 lần thì người lao động không được cấp thẻ BHYT miễn phí để hưởng các quyền lợi về khám chữa bệnh BHYT. Khi nhận BHXH một lần, người lao động sẽ mất cơ hội hưởng lương hưu, không có gì đảm bảo cho cuộc sống lúc tuổi già và trở thành thành gánh nặng cho gia đình, xã hội.

Trong thời gian bảo lưu BHXH, chẳng may người lao động qua đời. Gia đình được hưởng trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương cơ sở. Thân nhân tùy theo điều kiện được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng (tối đa 04 người) đến khi trưởng thành (nếu là con) hoặc hưởng đến chết (nếu là vợ, chồng hoặc cha mẹ đã hết tuổi lao động, không có thu nhập hoặc thu nhập thấp hơn mức lương cơ sở). Trường hợp nhận trợ cấp tuất 01 lần, thì mức trợ cấp được tính như BHXH 01 lần.

Với người hưởng lương hưu, ngoài lương hưu, được quỹ chi trả toàn bộ tiền mua thẻ BHYT bằng 4,5% mức lương hưu, được chi trả 95% chi phí khám chữa bệnh…. Theo định kỳ, trên cơ sở chỉ số giá tiêu dùng, nhà nước điều chỉnh tăng lương hưu tương ứng. Cụ thể, từ năm 2013 đến nay, nhà nước điều chỉnh tăng lương hưu 17 lần. Mức tăng từ 7,5% đến 9,3% cho mỗi lần điều chỉnh, tùy theo nhóm đối tượng. Khi người hưởng lương hưu qua đời, gia đình  được trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương cơ sở. Thân nhân hưởng trợ cấp tuất hàng tháng nếu đủ điều kiện, hoặc hưởng trợ cấp tuất 01 lần với mức thấp nhất bằng 03 tháng lương hưu

Như vậy, so với tích lũy thời gian hưởng lương hưu, thì việc nhận BHXH 01 lần sẽ thiệt thòi. Chính lương hưu là chỗ dựa vững chắc cho người lao động khi về già, khi không còn khả năng lao động tạo thu nhập./.