Người lao động đến làm thủ tục nhận BHXH một lần có chiều hướng gia tăng

Thực trạng đáng lo ngại

Theo số liệu thống kê gần đây, tỷ lệ người lao động rút BHXH một lần đang có chiều hướng gia tăng trở lại. Báo cáo của BHXH Việt Nam cho thấy, từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước có 366.285 người rút BHXH một lần, tại Bình Thuận con số này là 4.575 người, nói chung đang ở mức báo động. Nhiều người, đặc biệt là lao động trẻ và lao động tự do, ưu tiên giải quyết những khó khăn tài chính trước mắt như chi trả sinh hoạt phí, trả nợ, hoặc đầu tư nhỏ lẻ. Tâm lý e ngại về những thay đổi trong chính sách BHXH thời gian gần đây cũng góp phần thúc đẩy quyết định này.

Chị Cao Thị Phương Thảo, 45 tuổi, trú tại xã Phong Nẫm, thành phố Phan Thiết, một công nhân tại Khu công nghiệp Phan Thiết, sau 12 tháng thôi việc vừa quyết định nhận BHXH một lần chia sẻ: "Công việc bấp bênh, thu nhập không ổn định, vừa lo con cái học hành với bộn bề đủ thứ nên tôi đã quyết định nhận BHXH một lần để trang trải chi phí sinh hoạt và tiền học phí cho các con. Nghĩ đến chuyện tích lũy cho tuổi già còn xa vời quá."

Trường hợp của chị Thảo không phải là cá biệt. Nhiều người lao động khác cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự, buộc phải đưa ra lựa chọn khó khăn giữa lợi ích ngắn hạn và an sinh lâu dài.

Hệ lụy nhãn tiền

Do những tác động sau đại dịch Covid-19 và suy thoái kinh tế toàn cầu đã ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhiều doanh nghiệp, nhiều ngành nghề và việc cắt giảm nhân công, giảm việc làm ảnh hưởng tới thu nhập của NLĐ, dẫn đến nhiều NLĐ quyết định nhận BHXH một lần để trang trải cuộc sống.

Bên cạnh đó, nhiều lao động còn chưa nhận thức được những thiệt thòi khi nhận BHXH một lần, chỉ quan tâm đến nhu cầu trước mắt mà quên đi phần tích lũy sau này để hưởng lương hưu khi về già… hoặc có thể NLĐ vẫn nắm được những chính sách nhân văn của BHXH, vẫn hiểu rõ về già sẽ phụ thuộc vào người thân, cuộc sống không tự do tài chính… song NLĐ vẫn chọn nhận BHXH một lần do giải quyết được các vấn đề tài chính trong lúc khó khăn.

Việc nhận BHXH một lần đồng nghĩa với việc người lao động tự đánh mất cơ hội được hưởng lương hưu khi về già, không có nguồn thu nhập ổn định để đảm bảo cuộc sống. Họ cũng mất đi quyền lợi được hưởng chế độ tử tuất cho thân nhân, cũng như các chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp trong tương lai.

Đối với hệ thống BHXH, tình trạng rút BHXH một lần gia tăng làm suy giảm quỹ, ảnh hưởng đến khả năng chi trả các chế độ cho những người tham gia khác và tạo áp lực lên ngân sách nhà nước trong việc đảm bảo an sinh xã hội.

Giải pháp nào cho tương lai

Thực tế, không ít trường hợp sau khi được tuyên truyền, giải thích đã hiểu rõ những thiệt thòi khi hưởng BHXH một lần và thay đổi quyết định. Điển hình như trường hợp anh Trần Văn Toàn, 48 tuổi, trú tại khu phố 8, phường Phú Thủy, thành phố Phan Thiết có quá trình tham gia BHXH được 15 năm 02 tháng, anh đến bộ phận một cửa BHXH tỉnh làm thủ tục nhận BHXH một lần. Sau khi được viên chức bộ phận một cửa tuyên truyền, tư vấn về chính sách hưu trí của Luật BHXH 2024 có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, anh đã quyết định bảo lưu thời gian đóng BHXH chờ ngày nhận lương hưu.

BHXH tỉnh Bình Thuận tăng cường truyền thông về những thiệt thòi khi nhận BHXH một lần

Thời gian qua, để hạn chế tình trạng rút BHXH một lần, BHXH tỉnh luôn chú trọng công tác tuyên truyền, phổ biến về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc tham gia BHXH, đặc biệt là lợi ích lâu dài của lương hưu. Ngành BHXH cũng đã tăng cường các hình thức truyền thông trên nền tảng internet, mạng xã hội Facebook, Zalo, lựa chọn các thông điệp truyền thông một cách dễ hiểu, gần gũi với người lao động, giúp họ nhận thức rõ hơn về những thiệt thòi khi nhận BHXH một lần. Đồng thời, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số để người lao động dễ dàng tiếp cận thông tin và thực hiện các giao dịch liên quan đến BHXH. Thái độ phục vụ tận tình, chuyên nghiệp của cán bộ, nhân viên ngành BHXH cũng đã góp phần tạo niềm tin cho người tham gia.

Tình trạng người lao động rút BHXH một lần là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi sự chung tay của cả hệ thống chính trị, các cấp quản lý, doanh nghiệp và chính người lao động. Việc tìm ra những giải pháp căn cơ, hiệu quả không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi an sinh lâu dài cho người lao động mà còn góp phần xây dựng một hệ thống BHXH vững mạnh, đảm bảo an sinh xã hội bền vững cho đất nước, hướng tới một tương lai mà mọi người lao động đều được đảm bảo cuộc sống ổn định khi về già./.