Trước đây, anh Nguyễn Văn Huy trú tại xã Hồng Sơn (Hàm Thuận Bắc) luôn nghĩ rằng khi cuộc sống chưa đầy đủ thì chưa tham gia BHXH tự nguyện. Nhưng khi hiểu được giá trị của chính sách an sinh, anh đã thay đổi suy nghĩ. Sự kiện khiến anh Huy thay đổi suy nghĩ khi anh được Nhân viên thu đến tận nhà tuyên truyền về ý nghĩa, quyền lợi, mức đóng của BHXH tự nguyện. Với những chia sẻ tận tình, anh dần hiểu rõ về mức đóng, quyền lợi khi tham gia BHXH tự nguyện, từ đó anh quyết định tham gia vào hệ thống an sinh.

Thông qua những lần đối thoại, chia sẻ gần gũi của tuyên truyền viên, nhận thức của người dân về chính sách an sinh xã hội được nâng cao. Người dân hiểu rõ hơn về ý nghĩa và quyền lợi thiết thực khi tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình. Để phát triển người tham gia BHXH tự nguyện và BHYT hộ gia đình, nhân viên đại lý thu cùng với các đồng nghiệp đã tích cực “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, đồng thời tuyên truyền, vận động mọi người tham gia theo cách “mưa dầm, thấm sâu” giúp bà con hiểu, nắm được quyền lợi, tin tưởng vào chính sách an sinh xã hội.

Tuyên truyền chính sách BHXH tự nguyện đến người dân (minh họa)

Từ đầu năm đến nay, cơ quan BHXH tỉnh Bình Thuận đã phối hợp với các địa phương tổ chức được 94 hội nghị tuyên truyền, đối thoại chính sách BHXH, BHYT với hơn 6.579 người tham dự (trong đó có 17 hội nghị truyền thông). Nội dung các hội nghị truyền thông đã nêu rõ: Tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu hàng tháng khi có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên và đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định. Trong quá trình hưởng lương hưu được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí, khi người hưởng lương hưu từ trần, thân nhân được hưởng mai táng phí bằng 10 tháng lương cơ sở và chế độ tử tuất. Công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, như: Người lao động tự do; người lao động tự kinh doanh, buôn bán; người lao động là chủ, nhân viên làm việc tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ, các cửa hàng, quán ăn, uống; người đang bảo lưu đóng BHXH bắt buộc; người lao động đã đủ điều kiện về tuổi đời nhưng chưa đủ điều kiện về thời gian đóng để hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về BHXH. Từ ngày 1/1/2018 nhà nước hỗ trợ 30% cho hộ nghèo tham gia chính sách BHXH; 25% trên tổng số tiền tham gia BHXH cho hộ cận nghèo và 10% cho các hộ khác…Thông qua các cuộc đối thoại mà người dân hiểu rõ hơn chính sách BHXH tự nguyện. Để khuyến khích người dân tham gia BHXH, nhiều địa phương và ngành BHXH đã tổ chức chương trình tặng sổ BHXH, thẻ BHYT cho người có hoàn cảnh khó khăn, như cơ quan BHXH tặng 360 thẻ BHYT (trị giá trên 219 triệu đồng) cho người có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn thành phố Phan Thiết…

Nhờ vậy, trong 10 tháng đầu năm 2024, toàn tỉnh có 9.314 người tham gia BHXH tự nguyện, tăng 61 người (tăng 0,66%) so với tháng trước và so với cùng kỳ năm 2023 giảm 115 người (giảm 1,22%). Tuy nhiên, thời gian qua việc thực hiện chính sách BHXH tự nguyên còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Người lao động khi đến tuổi nghỉ hưu họ chỉ được hưởng 2 chính sách đó là hưu trí và tử tuất, ngoài ra họ còn được hưởng chính sách BHYT. Song, so với BHXH bắt buộc thì BHXH tự nguyện thấp hơn vì không được hưởng đầy đủ 5 chế độ về ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp nên người dân chưa mặn mà lắm. Người lao động tham gia BHXH tự nguyện không làm việc trong khu vực chính thức nên việc làm của họ không ổn định, việc đóng bấp bênh, có thể đóng tháng này, tháng kế tiếp nghỉ, sau đó đóng lại. Các Tổ chức dịch vụ thu BHXH, BHYT còn lúng túng trong việc phối hợp với UBND các cấp để tổ chức hội nghị truyền thông khách hàng; chưa làm tốt công tác tuyên truyền, vận động trước thời điểm diễn ra hội nghị…

Để tháo gỡ những vướng mắc nói trên vừa qua Quốc hội đã ban hành Luật BHXH 2024, có hiệu lực từ 01/7/2025 quy định cụ thể về chính sách BHXH tự nguyện như sau: Được hưởng chế độ thai sản; giảm thời gian đóng BHXH từ 20 năm xuống còn 15 năm để được hưởng chế độ hưu trí; được cấp thẻ BHYT; được hưởng chế độ nhận BHXH một lần…Với những điểm mới của chính sách BHXH tự nguyện hy vọng người lao động sẽ tích cực tham gia BHXH tự nguyện nhiều hơn./.