Cụ thể, tại một trang facebook thu hút lượng lớn người dùng tương tác tại địa bàn tỉnh Bình Thuận, có các nick name “Thu mua Bảo hiểm”, “Mua Bảo Hiểm Xh” đăng tải các thông tin mua bán sổ BHXH kèm theo các điều kiện rất cụ thể. Trong một trạng thái đăng tin thu mua sổ BHXH, tại mục bình luận rất nhiều người vào tương tác, hỏi thăm đều nhận được câu trả lời đề nghị nhắn tin riêng để thỏa thuận giá cả hoặc cho số điện thoại để chủ trang facebook liên hệ...

Có thể thấy, việc mua bán khá công khai và diễn ra trong thời gian dài. Qua theo dõi, từ ngày 03/3/2020 đến ngày 08/8/2020, đã có nhiều lượt bài viết, đăng tin với nội dung thu mua sổ BHXH, rất nhiều người đã liên hệ để thực hiện mua bán sổ, việc làm này rất đáng lo ngại. Qua tìm hiểu, các trang facebook trên chỉ kê khai những thông tin rất chung chung, không có số điện thoại, địa chỉ không rõ ràng. Điều này cũng rất dễ hiểu, vì đối tượng mua bán sổ BHXH phần nào ý thức được việc làm của mình là vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, do lợi nhuận tương đối lớn đã làm những đối tượng này mờ mắt, người lao động về lâu dài chịu nhiều thiệt thòi về quyền lợi.

Trước đó, trên mạng xã hội có hiện tượng mạo danh cơ quan BHXH tỉnh Bình Dương để thu mua sổ BHXH của người lao động nhằm trục lợi. Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình giao các Bộ, Cơ quan: Công an, Lao động -Thương binh và Xã hội, Thông tin và Truyền thông, BHXH Việt Nam và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương kịp thời cảnh báo, xử lý nghiêm các hành vi mua gom sổ BHXH, siết chặt quy trình chi trả để ngăn chặn các đối tượng trục lợi.

Kết quả điều tra ban đầu xác định, các đối tượng đã lập tài khoản Facebook giả danh mang tên "Bảo hiểm xã hội Bình Dương", "Thu mua sổ bảo hiểm giá cao", "Tư vấn bảo hiểm xã hội"..., công bố thu mua nhiều sổ BHXH của công nhân, người lao động. Khi công nhân, người lao động kẹt tiền, hoặc ngại đến cơ quan bảo hiểm để làm thủ tục và nhận tiền, liên hệ với các đối tượng qua mạng xã hội hoặc số điện thoại đăng trên mạng xã hội để bán sổ BHXH. Bộ Công an cảnh báo hoạt động mua bán, thu gom sổ BHXH dưới bất kể hình thức nào đều là bất hợp pháp. Các tài khoản facebook mang tên cơ quan bảo hiểm xã hội hay BHXH tỉnh Bình Dương thực hiện hành vi trên đều là giả mạo. Việc người lao động chuyển sổ BHXH cho người khác có thể tiếp tay cho hành vi vi phạm pháp luật và gây bất ổn trong xã hội.

Trang facebook giả mạo cơ quan BHXH tỉnh Bình Dương

Theo quy định, sổ BHXH là một hình thức dùng để ghi nhận quá trình đóng BHXH của người lao động. Trên cơ sở đó, cơ quan BHXH sẽ giải quyết các chế độ trực tiếp cho người tham gia BHXH hoặc thân nhân của họ (trường hợp tử tuất) khi đủ điều kiện. Nếu người lao động giao sổ BHXH cho người khác, trước tiên sẽ ảnh hưởng đến quyền hưởng an sinh xã hội của chính bản thân người lao động vì họ có thể phải nhận số tiền ít hơn rất nhiều số tiền cơ quan BHXH chi trả, toàn bộ quá trình đóng BHXH của mình sẽ bị mất. Khi người lao động đi làm trở lại sẽ phải tham gia BHXH lại từ đầu, ảnh hưởng đến quá trình nhận lương hưu sau này…

Để ngăn chặn tình trạng này, BHXH Việt Nam đã đề nghị BHXH các tỉnh, thành phố khi tiếp nhận hồ sơ đề nghị giải quyết hưởng BHXH một lần của người lao động, phải kiểm soát các thông tin tại Đơn đề nghị, đối chiếu dữ liệu trên Hệ thống với thông tin trên sổ BHXH và Đơn đề nghị, đảm bảo các thông tin của người hưởng phải thống nhất; kiểm tra tính pháp lý của Giấy ủy quyền hoặc Hợp đồng ủy quyền.

Khi xem xét giải quyết phải kiểm tra, đối chiếu đảm bảo đủ điều kiện giải quyết hưởng BHXH một lần theo quy định tại Điều 60 Luật BHXH, Điều 1 Nghị quyết số 93/2015/QH13 ngày 22/6/2015 của Quốc hội và Điều 4 Thông tư số 56/2017/TT-BYT của Bộ Y tế.

Khi trả kết quả giải quyết hưởng BHXH một lần phải kiểm tra, đối chiếu kỹ giấy tờ tùy thân của người nhận kết quả; đảm bảo trả hồ sơ, trả tiền đúng cho người lao động hoặc người được ủy quyền hợp pháp. Tiến hành thẩm tra, thống kê những trường hợp một người được ủy quyền nhận BHXH một lần cho từ hai người trở lên, kiểm soát để phát hiện dấu hiệu trục lợi từ việc thu gom, mua bán sổ BHXH.

Đồng thời, phối hợp với các cơ quan, ban, ngành tại địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, cảnh báo đến người dân, người lao động để không bị lôi kéo xúi giục bán sổ BHXH và kịp thời phát hiện, tố giác các hành vi vi phạm; Báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố có biện pháp ngăn chặn kịp thời tình trạng thu gom, mua bán sổ BHXH nhằm trục lợi; điều tra, kết luận xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm điển hình.

Thiết nghĩ, trước tình trạng trên, các cơ quan chức năng tại địa phương nên sớm vào cuộc để xử lý các đối tượng có hành vi vi phạm pháp luật, mua bán, trục lợi từ sổ BHXH để đảm bảo quyền lợi cho người lao động./.