Có nhiều lý do để người lao động (NLĐ) làm đơn đề nghị hưởng chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần. Có người đã tham gia BHXH được 02 hay 03 năm, cũng có người đã tham gia hơn 10 năm... Với những trường hợp NLĐ làm thủ tục nhận BHXH một lần, đều được tư vấn về những thiệt thòi. Tuy nhiên, nhiều NLĐ vẫn kiên quyết với quyết định của mình.

Việc NLĐ quyết định nhận BHXH một lần là thực trạng đáng quan tâm, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của NLĐ. Do đó, mọi người cần hiểu rằng khoản tiền đóng vào quỹ BHXH không mất đi mà được cơ quan BHXH quản lý. Đến khi hết tuổi lao động và đóng đủ số năm theo quy định, mọi người sẽ được hưởng lương hưu hàng tháng, được cấp thẻ BHYT miễn phí. Khi NLĐ quyết định nhận BHXH một lần sẽ ảnh hưởng trực tiếp khi về già. Thời gian qua, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc NLĐ quyết định nhận BHXH một lần, song cơ bản vẫn là đời sống khó khăn và chưa hiểu đầy đủ về vai trò, vị trí quan trọng của BHXH như là “của để dành” do Nhà nước thực hiện để chăm lo cho người dân khi về già.

Khi nhận BHXH một lần NLĐ không chỉ không được nhận lương hưu khi hết tuổi lao động, mà còn không được cấp thẻ BHYT miễn phí để được chăm sóc sức khỏe. Có nhiều người đã nhận BHXH một lần, sau này lại mong muốn được nộp lại khoản tiền đã nhận, tiếp tục tham gia BHXH cho số năm còn thiếu để hưởng lương hưu nhưng không thể giải quyết được vì pháp luật hiện hành không có quy định theo mong muốn của NLĐ. Nếu trong thời điểm khó khăn, NLĐ không thể tiếp tục tham gia BHXH, mọi người có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc BHXH tự nguyện cho đủ số năm còn thiếu để đủ điều kiện hưởng lương hưu và được cấp thẻ BHYT trong suốt thời gian hưởng lương hưu để chăm sóc sức khỏe khi về già

Theo quy định, NLĐ tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH, nếu không tiếp tục đóng BHXH và có yêu cầu thì được nhận BHXH một lần. Tuy nhiên, nếu không cân nhắc kỹ trước khi quyết định nhận BHXH một lần thì NLĐ sẽ bị thiệt thòi. Bà Hoàng Thị Hà, sinh năm 1991, cư trú phường Phước Lộc, thị xã LaGi, tỉnh Bình Thuận đã tham gia BHXH bắt buộc được hơn 07 năm tại Công ty TNHH Sea Links City, chia sẽ: “Khi tôi đến nộp hồ sơ để nhận BHXH một lần, được cán bộ tiếp nhận hồ sơ của cơ quan BHXH tỉnh Bình Thuận giải thích, tôi đã hiểu ra được khi tiếp tục tham gia BHXH sau này sẽ được hưởng lương hưu, được cấp thẻ BHYT miễn phí. Nếu lãnh BHXH một lần tôi sẽ thiệt thòi rất nhiều, nhất là khi về già. Nên tôi quyết định không nhận BHXH một lần nữa mà trong thời gian chờ xin việc mới tôi sẽ tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện để được nhận lương hưu hàng tháng”. Được biết, có nhiều trường hợp như bà Hà, sau khi được cơ quan BHXH tư vấn đã quyết định không nhận BHXH một lần. Tuy nhiên, từ đầu năm 2022 đến nay, toàn tỉnh Bình Thuận đã giải quyết BHXH một lần cho 1.242 lượt người.

Để NLĐ hiểu rõ về tính ưu việc của chính sách BHXH thì công tác tuyên truyền, phân tích, giải thích về những thiệt thòi của việc nhận BHXH một lần cần được các cấp, các ngành đặc biệt quan tâm. Cùng với các ngành và địa phương, BHXH tỉnh đã tăng cường đẩy mạnh công tác tuyên truyền về những lợi ích khi tham gia BHXH, mức lương hưu dự kiến được hưởng khi NLĐ đóng đủ 20 năm; phân tích những thiệt thòi khi NLĐ nhận BHXH một lần. Nếu NLĐ nhận BHXH một lần là phải chấp nhận sự thiệt thòi rất lớn khi với 22% mức tiền lương tháng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất thì một năm tổng mức đóng là 2,64 tháng lương. Trong khi mức hưởng BHXH một lần cho mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014 và 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.

Chính sách BHXH đã đem lại cho NLĐ những lợi ích rất lớn. Vì vậy, NLĐ cần cân nhắc kỹ, trước khi quyết định nhận BHXH một lần, để tránh thiệt thòi sau này. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cũng đã đề xuất nhiều giải pháp nhằm tăng tính hấp dẫn, thu hút NLĐ tham gia BHXH để hưởng lương hưu. Việc sửa đổi chính sách BHXH sẽ góp phần tăng mức độ hấp dẫn của chính sách BHXH cho NLĐ sẽ có thêm động lực tiếp tục bảo lưu, tích lũy thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu, góp phần bảo đảm an sinh xã hội bền vững. Thực hiện đúng theo tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách BHXH.