Theo đó, cử tri Hải Phòng phản ánh, tại Điều 50 Luật Việc làm, thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính theo số tháng đóng BH thất nghiệp. Cụ thể, cứ đóng đủ thêm 12 tháng thì được hưởng thêm 1 tháng trợ cấp thất nghiệp; sau đó cứ đóng thêm đủ 12 tháng thì được hưởng thêm 1 tháng trợ cấp thất nghiệp nhưng tối đa không quá 12 tháng.

Tuy nhiên, hiện nay tình trạng trục lợi quỹ BH thất nghiệp ngày càng trở nên phổ biến. Đặc biệt, nhiều NLĐ chủ động xin nghỉ việc hoặc có hiện tượng NLĐ chuyển từ DN này sang DN khác, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn lại quay về DN cũ để đăng ký hưởng BH thất nghiệp. Vì vậy, cử tri kiến nghị các bộ, ngành, cơ quan liên quan nghiên cứu, xem xét, bổ sung quy định về trách nhiệm của NLĐ và người SDLĐ để hạn chế việc trục lợi hưởng BH thất nghiệp.

Liên quan kiến nghị này, Bộ LĐ-TB&XH cho biết: Trong quá trình xây dựng chính sách BH thất nghiệp quy định tại Luật Việc làm, Ban soạn thảo đã nghiên cứu kinh nghiệm của các quốc gia (Canada, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan…) thực hiện thành công chính sách BH thất nghiệp/BH việc làm và quy chuẩn quốc tế về BH thất nghiệp. Cụ thể:

Điều 15 Công ước số 168 của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) về xúc tiến việc làm và bảo vệ chống thất nghiệp quy định mức trợ cấp thất nghiệp không ít hơn 45% thu nhập trước đó hoặc không ít hơn 45% tiền lương tối thiểu theo quy định hoặc tiền lương của NLĐ bình thường nhưng không ít hơn mức có thể đảm bảo mức sống cơ bản tối thiểu. Điều 24 Công ước số 102 của ILO về quy phạm tối thiểu về an toàn xã hội quy định thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp tối thiểu là 12 tuần (3 tháng) trong thời kỳ 12 tháng.

Điều 48 Bộ luật Lao động quy định trách nhiệm của người SDLĐ trong việc chi trả trợ cấp thôi việc cho NLĐ đã làm việc thường xuyên từ đủ 12 tháng trở lên khi chấm dứt HĐLĐ thuộc một trong các trường hợp theo quy định, mỗi năm làm việc được trợ cấp 1/2 tháng tiền lương (50% mức tiền lương). Điều 49 Bộ luật Lao động quy định trách nhiệm của người SDLĐ trong việc chi trả trợ cấp mất việc cho NLĐ đã làm việc thường xuyên từ 12 tháng trở lên mà bị mất việc làm trong các trường hợp theo quy định, mỗi năm làm việc trả 1 tháng tiền lương (100% mức tiền lương) nhưng ít nhất phải bằng 2 tháng tiền lương (tối thiểu 200% mức tiền lương).

Như vậy, thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp tối thiểu là 3 tháng với mức hưởng bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng BH thất nghiệp (180%) là tương đối phù hợp với thông lệ quốc tế và các mức trợ cấp mà NLĐ được nhận khi mất việc làm theo quy định hiện hành. Mức này đảm bảo cho NLĐ giảm bớt khó khăn, ổn định cuộc sống trong thời gian thất nghiệp khi chưa tìm được việc làm mới.

Trong quá trình tổ chức triển khai chính sách BH thất nghiệp, Bộ LĐ-TB&XH thường xuyên rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về BH thất nghiệp. Bộ LĐ-TB&XH đã yêu cầu Sở LĐ-TB&XH các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các Trung tâm DVVL tăng cường phối hợp với các cơ quan liên quan giải quyết khó khăn, vướng mắc về BH thất nghiệp, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm, gian lận, trục lợi BH thất nghiệp.

Thông qua thanh tra, kiểm tra và báo cáo của địa phương, cũng có trường hợp NLĐ làm việc 12 tháng lại nghỉ việc để hưởng trợ cấp thất nghiệp 3 tháng nhưng không nhiều và không phổ biến. Thực tế, NLĐ phải đáp ứng đủ điều kiện theo quy định Điều 49 Luật Việc làm thì được hưởng trợ cấp thất nghiệp. Trong quá trình hưởng trợ cấp thất nghiệp, hằng tháng NLĐ phải thông báo tình hình tìm kiếm việc làm với Trung tâm DVVL.

Mặt khác, nếu NLĐ nghỉ việc cũng mất toàn bộ 100% tiền lương (chưa kể cả khoản tiền thưởng, phụ cấp…) chỉ để hưởng 60% tiền lương. Nếu so sánh lợi ích thì NLĐ sẽ thấy việc hưởng trợ cấp thất nghiệp là việc làm không đúng đắn. Bên cạnh đó, Bộ LĐ-TB&XH cũng tăng cường công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức của NLĐ và người SDLĐ về BH thất nghiệp để hạn chế trục lợi BH thất nghiệp.